Karbonhidratlar Konu Anlatımı

[Kalmuk]

ORGANİK MADDELER

Canlıların sentezleyebildiği ve yapılarında C (karbon) atomu bulunan maddelere denir.

A: Karbonhidratlar:Yapılarında C,H,O elementleri bulunur.Bitkiler tarafından fotosentezle üretilir.

Görevleri:

• Canlı hücrelerde enerji üretmek için 1. Sırada kullanılır.
• DNA, RNA ve ATP’nin yapısına katılır.
• Polisakkarit olarak hücre zarının yapısına katılırlar

a: Monosakkarit (Tek şekerler)

Yapılarında 3 ile 8 karbon (C) bulunur. Genel formülleri CnH2nOn dir. N: Karbon sayısı.

• Hücre zarından geçerler.
• Riboz ve deoksiriboz nükleik asitlerin yapısına katılırlar.
• Yapılarında glikozit bağı bulunmaz.
• Hidrolize uğramazlar.
• Suda çözünürler.
• Kan ve doku sıvısında bulunurlar.
• Fotosentezin ilk ürünleridir
• Karbonhidratların yapı taşlarıdır.
• Hücrede depolanmazlar.
• Protein ve yağlarla bileşik oluşturabilirler.
• Enerji verici olarak kullanılırlar.
• Benedikt çözeltisiyle ısıtılırsa kiremit kırmızısı renk verirler.
• 5C’lular ( Pentozlar)

Henel formülleri C5H10O5’dir. Bunlar iki çeşittir. Deoksiriboz, DNA, Riboz RNA, ATP’nin yapısında bulunur.

• 6 C’lular (Heksozlar)

Hepsi suda çözünür. Formüllü C6H12O6 dır.

b: Disakkaritler:

İki monosakkaritin birleşmesi ile oluşur.

• Hücre zarından geçemezler.
• Bitki ve memelilerde depolanabilir-memelilerde laktoz bitkilerde sukroz.
• Yapısında glikozit bağı vardır.
• Sindirim enzimlerini etkilenirler.
• Suda çözünürler.
• Kanda bulunmazlar.
• Sütte bulunurlar .Örn:Maltoz,Laktoz,Sukroz
  Glikoz + Glikoz ———-Mal toz + Su
  Glikoz + Früktoz ———-Sukroz + Su
  Glikoz + Galaktoz ———-Laktoz + Su

Büyük moleküllerin suyun yardımı ile monomerlerine parçalanmasına hidroliz denir.Enerji harcanmaz enzim ve su kullanılır.

c: Polisakkaritler:

İki ya da daha fazla monosakkaritin birleşmesiyle oluşur. Hepsinin yapısında glikoz blunur. Polisakkariler oluşurken kurulan bağ sayısı sayesinde açığa çıkan su sayısı birbirne eşittir.

• Hücre zarından geçemezler.
• Sindirim enzimleriyle hidrolize edilirler.
• Kanda bulunmazlar.
• (n)kadar glikozun birleşmesinden oluşurlar.
• (n-1)kadar su harcanır.
• Hayvanlarda ve bakterilerde glikojen bitkilerde nişasta olarak depolanır
• Selüloz bitkilerde çeper maddesi olarak kullanılır.
• Bitki ve hayvanlarda sentezlenebilir
• Selüloz bazı tek hücreliler hariç diğer canlılar tarafından sindirilemez.

Polisakkaritler

Çeşitleri

1- Nişasta
2- Glikojen
3- Selüloz
4- Pektin
5- Kitin

Nişasta

• N kadar glikozun dehidrasyon undan oluşur.
• Hidrolizleri hücre içinde ve hücre dışında olabilir.
• Olayda n-1 kadar H2O oluşur.
• Sentezleri hücre içinde olur.
• Olayda n-1 kadar glikoz bağı kurulur.
• Bitkilerde depo karbonhidrattır.
• Suda çözünmez.
• Hücre zarından geçemez.
• Hidrolizlerinde n-1 kadar su harcanır.
• Amilaz enzimi ile maltoz a yıkılırlar..

Selüloz: Bitkilerde golgide üretilip hücre çeşidin yapısına katılır. Suda erimezler.

Glikojen: Hayvan , insan ve mantarlarda bulunur. Bitkilerde bulunmazlar. Kas ve karaciğerde yedek enerji kaynağı olarak depo edilir.Suda erimez.